Tuesday, 8 October 2024

ସାଧନା ଓ ସାଗର ମନ୍ଥନ

 ନିଜସ୍ବ ଏକ୍ସ ଡାକ୍ତି ଗୁଡ଼ିକର ତୁଷାରନାଥ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସଙ୍କଳନ

ଓଡ଼ିଆ ଓଳିଆ: ଆକାଶବାଣୀ କଟକ ମାଧ୍ୟମରେ ନୂଆ ଯୁଗ ଆସିଲା

odiaolia.blogspot.com/2024/08/blog-p

ମୁଁ ଗତ କିଛିଦିନ ଭିତରେ ଲେଖିଥିବା ଡାକ୍ତି ଗୁଡ଼ିକର ସଙ୍କଳନ। ପାଠକମାନଙ୍କୁ ପୁରୁଣା ପୃଷ୍ଠାଗୁଡ଼ିକୁ ଆଲୋଡ଼ନ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୋଧ। ଏସ.ଆର.ଏ.-୧୦୨-ସି, ଶିପ୍ରା ରିଭିଏରା, ଇନ୍ଦିରାପୁରମ୍, ଗାଜିଆବାଦ-୨୦୧୦୧୪, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ। ଫୋନ୍ ୯୬୫୦୦-୬୫୬୩୬

[ଓଡ଼ିଆରେ ପୁରାଣ ଅଛି, ଭଜନ କୀର୍ତ୍ତନ ଅଛି, ପଲ୍ଲୀଗୀତ ଅଛି, ଲୋକଗୀତ ଅଛି, ଢଗଢମାଳି ଅଛି, ଜେମାଦେଇ କାନ୍ଦ ଓ ଟିକାଗୋବିନ୍ଦଚନ୍ଦ୍ର ଅଛି, କିନ୍ତୁ ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଚେତନା ଓ ମାନସିକତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କଲାପରି ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ ଗୀତର ଏକ ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରବାହ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନୁଭୂତ ହୁଏନାହିଁ।] - ଦେବଦାସ ଛୋଟରାୟ (ପ୍ରଣାମ ପାର୍ଥସାରଥୀ, ୨୦୧୭)

ଶୁଭେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ୟୁଟ୍ୟୁବ ଟୁବରେ ମୋ ପ୍ରିୟା ଠାରୁ କିଏ ଅଧିକ ସୁନ୍ଦର ସର୍ବାଧିକ ଲୋକପ୍ରିୟ। ତା ତଳକୁ ନ ଯାରେ ନଯା ଗୋରୀ ବାଲିଯାତରା ଦେଖି। ଓଡ଼ିଆ ମେଲୋଡ଼ିଙ୍କ ଟୁବରେ ଗୋରୀ ଲୋ ଗୋରୀ ତୁ ସେପାରିକୁ ଯିବୁ ସବୁଠାରୁ ବେଶି ନିଘା ଅର୍ଜନ କରିଥିବା ବେଳେ ଦ୍ଵିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ଅଛି ଫୁର୍ କିନି ଉଡ଼ିଗଲା ବଣି। ଝଙ୍କାର ଟୁବରେ ଶୁଣ ସମୁଦୁଣୀ ଉପରେ।

ଶ୍ରୀବତ୍ସ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାରେ ସୁଶ୍ରୀ ସଙ୍ଗୀତା ମହାପାତ୍ର ବୋଲିଥିଲେ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସୀତା କଥାଚିତ୍ରର କାଚ କାନ୍ଥର ଏପାଖେ ମୁଁ (ନାରାୟଣ ପ୍ରସାଦ ସିଂହ)। ଏହାର ପନ୍ଦର ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଣବ ପଟ୍ଟନାୟକ ଏବଂ ଶ୍ଯାମାମଣି ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ କଣ୍ଠରେ କାଚ କାନ୍ଥର ଦୁଇପଟେ ଆକାଶବାଣୀ କଟକରୁ ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା (ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଦାସ)।

ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀର ସେଇ ନୀଳପରୀ ଦେଶେ ଗୀତରେ କଣ୍ଠଦାନ କରିଥିଲେ ମହମ୍ମଦ ସିକନ୍ଦର ଆଲାମ ଏବଂ ନିର୍ମଳା ମିଶ୍ର। ଗଗନ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ରଚନାରେ ଅର୍ଜୁନ ଚରଣ ସାମଲ ବୋଲିଛନ୍ତି ନୀଳପରୀ କହ ତୋତେ ଦେଖିଛି ମୁଁ। ଅଭିଜିତଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ଯିଏ ମୋ ସପନେ ଆସି...ନୀଳ ନୟନା ଗୀତର କିଛିଟା ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ସନ୍ଧ୍ୟା ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ ସଜନୀ ଗୋ ସଜନୀ ଗୀତ ସହିତ ରହିଛି।

ପ୍ରଣବ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କର ଏଇ ସାତରଙ୍ଗ ମୀନାକରା ଆକାଶର ଗୀତଟିର ସ୍ବର କିଛି ମାତ୍ରାରେ ଶ୍ଯାମଲ ମିତ୍ରଙ୍କ ଆମି ଚେୟେ ଚେୟେ ଦେଖି ସାରାଦିନ ଭଳିଆ ଲାଗେ। ତାଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ଅନ୍ୟ ଲୋକପ୍ରିୟ ଗୀତଟି ହେଲା ଆଗୋ ମୋର ସନ୍ଧ୍ୟାତାରା ତନ୍ଦ୍ରାହରା। ନିର୍ମଳା ମିଶ୍ରଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ସନ୍ଧ୍ୟାତାରା ନିଶିଥ ବାତାୟନେ ତଥା ଦୂରେ କାହିଁ ଦୂରେ ଧୂଆଁଗାର ପାରେ।

ତୁମର ତ ପ୍ରଜାପତି ମନ ପ୍ରଥମେ ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି ରେଡ଼ିଓରେ ବୋଲିଥିଲେ ଓ ପରେ ନିର୍ମଳା ମିଶ୍ରଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ଏହାର ଗ୍ରାମଫୋନ ରେକର୍ଡ ହେଲା ବୋଲି ସୂର୍ଯ୍ୟବାବୁ ଲେଖିଛନ୍ତି। ସେହିପରି ନିରୋଳା ଏ ରାତେ ପ୍ରଥମେ ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି ଓ କଲ୍ୟାଣୀ ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ ରେଡ଼ିଓରେ ଗାଇଥିଲେ ଯାହା ପରେ ତଲତ ମହମୁଦ ଓ ମୀନା କପୁରଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହେଲା।

ପୂରବୀ ଦତ୍ତ ପଳାଶ ବନେ ନିଶି ବିଜନେ ଗୀତଟି ରେଡ଼ିଓରେ ବୋଲିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ପରେ ସେହି ସ୍ବରରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ କଥାଚିତ୍ର ପାଇଁ ସନ୍ଧ୍ଯା ମୁଖାର୍ଜୀ ବକୁଳ ବନେ କୁହୁକୁ ତାନେ ଗୀତଟି ଗାଇଲେ। ସେହିପରି, ମାଣିକ ଯୋଡ଼ି କଥାଚିତ୍ରର ପୀରତି ପୀରତି ଗୀତଟି ପୂର୍ବରୁ ଥିବା ମଧୁର ମଧୁର ଗୀତର ସ୍ବରରେ ହୋଇଥିଲା। କାର ଚୋରା ଚୋରା ସାଥୀ ମୋର କୁହନା ସ୍ବରରେ।

[ପୂର୍ଣ୍ଣରୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଫେଡ଼ିଲା ପରେ - ଅଭିନେତା ନିରଞ୍ଜନ ଶତପଥୀଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀ - ୨୦୧୨ - ରାମବାବୁଙ୍କ ସେଇ ଘରସଂସାର ନାଟକ ଓ ମି. ବର୍ମା ଚରିତ୍ର ମତେ ଏତେ ସଫଳତା ଆଣିଦେଲା ଯେ ସକାଳ ପାଇଲା ବେଳକୁ ଲୋକଙ୍କ ଆଖିରେ ମୁଁ ଓଡ଼ିଶାର ଅପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦୀ ଷ୍ଟାର ପାଲଟିଗଲି |]

archive.org/details/purnar

କିଆ କେତକୀ ବନେ କହଇ କେ - ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଶଙ୍କର (ପର୍ଶୁରାମ ପଟ୍ଟନାୟକ)

ଆଜି ପାହନା ରାତି - ଶ୍ଯାମଲ ମିତ୍ର (ନରସିଂହ ମହାପାତ୍ର) - ୧୯୪୮

ଚନ୍ଦ୍ରମା ଫେରିଯାଅ ତିମିରେ - ତରୁଣ ବାନାର୍ଜୀ (ପାର୍ଥସାରଥୀ ମହାପାତ୍ର)

ବରଷେ ନାହିଁ ସେ ମେଘ - ଦ୍ବିଜେନ ମୁଖାର୍ଜୀ (ବୀଣା ଦେବୀ)

ଆଜି ଏଇ ବଇଶାଖେ - ନିର୍ମଳା ମିଶ୍ର (ଗୁରୁକୃଷ୍ଣ ଗୋସ୍ଵାମୀ) - ୧୯୬୨

ଜୟ ସନ୍ତୋଷୀ ମା ଫିଲ୍ମ ହିଟ୍ ହେଲା ପରେ ଶୁକ୍ରବାରକୁ ପବିତ୍ର ମାନିବାର ଅୟମାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।

ଏବେ ବୈଭବ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜା ବ୍ଯାପିଛି।

ଜୀବନ ଅବଧି ଭିତରେ ଅନେକ କିଛି ଆସିଛି, ଯାଇଛି, କିମ୍ବା ବଦଳିଛି। କିନ୍ତୁ ଷାଠିଏ ଦଶକର ସେଇ ଗୀତ ଗୁଡ଼ିକର ସମ୍ମୋହନ ଶକ୍ତି ଆଜି ବି ଅକ୍ଷୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଛି। ତା ପୂର୍ବରୁ ବହୁତ କିଛି ଥିଲା, ଅଥଚ ସେ ସବୁ ମୂଲ୍ଯହୀନ। ତା ପରେ ବି ପରିବର୍ତ୍ତନର ସୁଅ ଛୁଟିଲା, ହେଲେ ସବୁ କିଛି କେମିତି ଗୋଟାଏ ଯେମିତି ଘୂଣଖିଆ। ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଯୁଗ ସେ।

ନରସିଂହ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ରଚନାରେ ସେଇ ମନ ମୋର ଅକାରଣେ ଗୀତଟି ରେଡ଼ିଓରେ ବୋଲିଥିଲେ ତାନସେନ ସିଂହ। କିନ୍ତୁ ପରେ ପ୍ରାୟ ସେହି ସ୍ବରରେ ଶ୍ରୀବତ୍ସ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ସଂଯୋଜନା ଓ ନାରାୟଣ ପ୍ରସାଦ ସିଂହଙ୍କ ରଚନାରେ ସୁଶ୍ରୀ ସଙ୍ଗୀତା ମହାପାତ୍ରଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସୀତା କଥାଚିତ୍ରର କାଚ କାନ୍ଥର ଏପାଖେ ମୁଁ ଲୋକପ୍ରିୟତା ହାସଲ କରିଥିଲା।

ଗୁରୁକୃଷ୍ଣ ଗୋସ୍ଵାମୀଙ୍କ ରଚନାରେ ପ୍ରଣବ ପଟ୍ଟନାୟକ ରେଡ଼ିଓରେ ବୋଲିଥିଲେ ଆଗୋ ମୋର ସନ୍ଧ୍ୟାତାରା ଯାହା ପରେ କଳ ଗାଉଣା ରେକର୍ଡ଼ ଭାବରେ ମିଳିଲା। ସୌଭାଗ୍ୟର ବିଷୟ ଯେ ଦୁଇଟି ଯାକ ସଂସ୍କରଣ ୟୁଟ୍ୟୁବରେ ଉପଲବ୍ଧ। ଜିତେନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ରଚନାରେ କୁହ ବିରହୀ ଚକୋର ଗୀତଟିକୁ କଲ୍ୟାଣୀ ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଅଙ୍ଗୁରବାଳା ରାୟ ଅଲଗା ବୋଲିଛନ୍ତି।

କବିଚନ୍ଦ୍ର କାଳୀଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ରଚନାରେ ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାଶ ରେଡ଼ିଓରେ ବୋଲିଥିଲେ ନୟନେ ସୁନୟନାରେ ଯାହାଲାଗି ପରେ ତାଙ୍କ ନିଜ ସଙ୍ଗୀତ ସଂଯୋଜନାରେ ସାଧନା କଥାଚିତ୍ର ପାଇଁ କଣ୍ଠଦାନ କରିଥିଲେ ପ୍ରଣବ ପଟ୍ଟନାୟକ ଓ ଶିପ୍ରା ବୋଷ। ଘର ବାହୁଡ଼ାରେ ମନର ଶାମୁକା ବୁକେ ଗୀତଟି ବୋଲିଛନ୍ତି ତୃପ୍ତି ଓ ଅକ୍ଷୟ କିନ୍ତୁ ରେକର୍ଡ଼ରେ କେବଳ ତୃପ୍ତି ଦାସ।

ରାଧାଗୋବିନ୍ଦ ପଟ୍ଟନାୟକ ଓ ବିଷ୍ଣୁପ୍ରିୟା ମହାନ୍ତିଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ମାଧବ ଚରଣ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଲେଖା ଏ ବୁକୁର ମୂକ ଭାଷା ତଳେ ନାମକ ରେଡ଼ିଓ ଗୀତଟି ମୋର ବହୁତ ପ୍ରିୟ। ଏବେ ବିଷ୍ଣୁପ୍ରିୟା ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଆଉ ଗୋଟିଏ ଗୀତ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳିଲା ଯାହା ସେ ରାଖାଲ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ବୋଲିଛନ୍ତି। ସଜଫୁଲେ ଆଜି ସଜାଇ ଦିଅଗୋ ମୋ ଜୀବନ ଦେବତାରେ।

ସ୍ୱୟଂପ୍ରଭା ମିଶ୍ର, ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣପ୍ରଭା ତ୍ରିପାଠୀ, ଓ କ୍ଷଣପ୍ରଭା ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ ତିନି ଭଉଣୀ। ପଦ୍ମାଳୟା ଗରାବଡୁ, ସଙ୍ଗୀତା ଗୋସାଇଁ, ସୁଚିତ୍ରା ମହାପାତ୍ର, ଓ ସୁମିତ୍ରା ମହାପାତ୍ର ଚାରି ଭଉଣୀ। ସେହିଭଳି ମାଳବିକା, ମନସ୍ୱିନୀ, ଓ ମହାଶ୍ୱେତା ତିନି ଭଉଣୀ ଓ ଅପରାଜିତା ତାଙ୍କ ପିଉସୀ ଝିଅ ଭଉଣୀ। ଆରତୀ ଗୋସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଝିଆରୀ ଅନ୍ତରା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ।

ପୀରତିର ମୂଲ କେତେ -

ପ୍ରେମ କେମିତି ହୁଏ - ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି

କୁସୁମ କୁସୁମ କେଳି କୁସୁମ - ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି

ମନ କାରେ ଦବା ପାଇଁ ସକ ସକ - ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି

ସବୁଦିନେ ନାହିଁ ଚାନ୍ଦିନୀ ରାତି - ଭିକାରୀ ବଳ

ମନ ଦରଜକୁ ଭାଇ ମାଲିସ ନାହିଁ - ଧନଞ୍ଜୟ ଶତପଥୀ

ପୀରତି ନୂଆ ନୂଆ ଚମକେ - ରାଖାଲ ମହାନ୍ତି

ପୀରତି ପଥ ଖସଡ଼ା ସଙ୍ଗିନୀ - ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କର

ପୀରତିରେ କରତି ଟା ଯଦି ଥାଏ ନାହିଁ। ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ରଚନା ଓ ରାଖାଲ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତିଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାରେ ଗୀତଟି ବୋଲିଛନ୍ତି ବିଶ୍ବନାଥ ରାଓ।

x.com/NathTusar/stat

ବହୁତ ଧନ୍ୟବାଦ ଆଜ୍ଞା। ନିମ୍ନ ଗୀତ ଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଯଦି କିଛି ତଥ୍ୟ ଥାଏ ଦୟାକରି ଜଣାଇବେ।

ଜୀବନ ସୁରଲିପି ତୁମ

ତାର ଗୋପନ ମନରେ

ଜହ୍ନ ତ ଦେଇଛି ଚିଠି

ବସନ୍ତ ଲେଖିଛି ଚିଠି

ଫୁଲେ ଫୁଲେ ହସିଉଠେ ଫଗୁଣ

ବସନ୍ତ ଆସିଲା ଫଗୁଣ ସକାଳେ

ବସନ୍ତ ଜାଗେ ବନେ ବନେ

ତୁଳସୀ ଚଉରା ମୂଳେ ରଙ୍ଗଣୀ

ସାଗୁଖିଆ ପାଟି ପାନ ଖାଉଚି

x.com/NathTusar/stat

ନଇ ଏପାରିରେ ଭାବଇ ବସି ମୁଁ

କାନ୍ଦନା ଚକୋରୀ ଗୋ ତୁମେ

ନରମ ସକାଳର କଅଁଳ ଏ ଖରାରେ

ଚମ୍ପା ଫୁଲଟିଏ ପାଇଲି ବନହଳଦୀ ପ୍ରାୟେ

ତୁମକୁ ଦେଖିଲେ ଅନେକ କଥା

ତୁମ କଥାରେ ପଡ଼ି ମୁଁ ତ ଯାଉଚି

ଏଇ ଛୋଟ ଛୋଟ ତାରା କଢ଼ି

ମଲ୍ଲିଫୁଲ ଦେଇ ଗଭା କଲା ଯୂଇ

ତୁ ମଲୁ ନାହିଁ ଲୋ ମନ୍ଥରା ବୁଢ଼ୀ

ସାଥୀ ମୋର କୁହନା ଗୋ କୁହନା

ମାଆର ମମତା ଭରା ଏଇ ସେ ମାଟିର କାରା

ଶୀତଲ କୁନମୁନ ଗାଇଛନ୍ତି ଜାଣେ ଜାଣେ ମୋ ରାଧିକା। 

ମୋ ମନ ନାଚେ ବୋଲିଛନ୍ତି ଜୟଶ୍ରୀ ସାହୁ।

ଗୋଟିଏ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଦେବାଶିଷ ନିଜେ ବୋଲିଛନ୍ତି ଜଗତପତି ହେ!

ଏଇ ସାତରଙ୍ଗ ମୀନାକରା।

ଜାଣିକରି ବହୁତ ଖୁସି ଲାଗିଲା ଯେ ସୁହାସ ବାବୁ ରାଖାଲ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ପୁଅ କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ୟୁଟ୍ୟୁବ ଟୁବଟି ଆଶାନୁରୂପ ହୃଦୟଗ୍ରାହୀ ନୁହେଁ। ଗୀତ ଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ତଥ୍ୟ ଶୀର୍ଷକରେ ନଥିବାରୁ ଖୋଜିଲେ ମିଳିବା ସହଜ ନୁହେଁ। ପୁରୁଣା ଗୀତ ଗୁଡ଼ିକର ଯଥାର୍ଥ ନଥିକରଣ ହେବାର ପ୍ରଭୁତ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଓଡ଼ିଆ ମେଲୋଡ଼ିଙ୍କ ଅବଦାନ ବିପୁଳ।

ଆମେ ଚାରି ଭଉଣୀ ଓ ତିନି ଭାଇ ଏବଂ ମୁଁ ତଳ ଆଡ଼ୁ ଦ୍ବିତୀୟ। ମୋର ବାପା କଟକ ମିଶନ ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ଓ କୌଣସି କାରଣରୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ସନ୍ତାନର ନାମ ରଖିଥିଲେ ସିରିଶ। ଅବଶ୍ୟ ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କୁ ତୟା ବା ତଇନାନୀ ନାଁରେ ଜାଣିଥିଲେ। ଆପଣଙ୍କ ଯୋଗୁ ତାଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କଲି। ଧନ୍ୟବାଦ।

ଯେହେତୁ କଥାଚିତ୍ର ବେଶି ତିଆରି ହେଉନଥିଲା ଓ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ ଯିବାର ସୁଯୋଗ ନଥିଲା ଆକାଶବାଣୀ କଟକର ନାଟକ ଗୁଡ଼ିକ ଗୋଟିଏ ବହୁତ ବଡ଼ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିଥିଲେ। ହିମାଂଶୁ ଭୂଷଣ ସାବତ ଓ ଝରଣା ଦାସ ବୋଧହୁଏ ସେତେବେଳେ ଥିଲେ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାୟକ ଓ ନାୟିକା। ନାଟକ ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଉଚ୍ଚମାନର ଥିଲା। ମାଳବିକା ରାୟ ବି ଝରଣାଙ୍କ ସମକକ୍ଷ ଥିଲେ।

ପରିଣାମ ଉପରେ କଥା ପରଦାର। କିଛି ତଥ୍ୟ, କିଛି ଚିତ୍ର, କିଛି ନାଆଁ, ଓ କିଛି ଘଟଣା। ସବୁକିଛି ଗୋଳିଆମିଶା। ପୁଣି ନାଟ୍ୟ ରୂପାନ୍ତରକୁ ବୁଝିବାର ବିଡ଼ମ୍ବନା। ରୀତିମତ ଗୋଟାଏ ଗୋଲକଧନ୍ଦା। ଶେଷରେ ପୁଣି ଛାଇକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ। ଛାୟା ପଛେ ପଛେ ଗୀତଟି ସାଙ୍ଗରେ ଅଦ୍ଭୁତ ଯୋଗାଯୋଗ। ଦୁଃଖିରାମ ସ୍ୱାଇଁଙ୍କ ବିପଥକୁ ଯିବା ଏଉଠୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।

[୧୯୬୪ ମସିହା ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଆମେ ଯେତେବେଳେ “ସୃଜନୀ” ତରଫରୁ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ରଙ୍ଗମଞ୍ଚରେ “ସାଗର ମନ୍ଥନ” ମଞ୍ଚସ୍ଥ କଲୁ... ହେମନ୍ତ ଦାସ, ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ, ସୁଖଲତା ମହାନ୍ତି, ବଳରାମ ପ୍ରସାଦ ଚଇନି ଓ ତୁଷାର ପାଣିଗ୍ରାହୀ ମୋତେ ଅବଶ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ।] - ଅନନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (ଅନୁଭୂତି ଦର୍ପଣରେ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ)

archive.org/details/anubhu

ସାରେଗାମା ଓଡ଼ିଆର ଗୋଟିଏ ୟୁଟ୍ୟୁବ ଭିଡ଼ିଓରେ ମୋର ନିମ୍ନ ମନ୍ତବ୍ୟ।

"ଏପରି କିଛି ଗାଣ୍ଡିମୁଣ୍ଡ ନଥିବା ସଙ୍କଳନ ତିଆରି କରିବାର ଯନ୍ତ୍ରବତ୍ ବଦଭ୍ଯାସ ବନ୍ଦ ହେଲେ ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଅପମାନିତ କରିବାର ମାଙ୍କଡ଼ାମି ମଧ୍ୟ କମ ହେବ।"

କଥାଚିତ୍ର ଗୀତ, ଆଲବମ ଗୀତ, ଓ ଭକ୍ତି ଗୀତକୁ ଏକାଠି ଫେଣ୍ଟିବାରେ କୋଉ ବାହାଦୁରି ପଣିଆ ବୁଝିବା କଷ୍ଟକର।

ସତ କଥା ହେଉଛି, ରାଜା ରାଜୁଡ଼ା ମାନେ ନିଜ ରାଜତ୍ବ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ଯରେ ଓଡ଼ିଶା ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ରାଜ୍ଯ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିଲେ। ସ୍ବାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ତାଙ୍କର ପ୍ରାଥମିକତା ନଥିଲା। ମଧୁବାବୁ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ପକ୍ଷପାତୀ ଥିଲେ। ସେ ଯାହାହେଉ, କେତେକ ବ୍ରିଟିଶ ଅଫିସରଙ୍କ ଯୋଗୁ ହିଁ ଆଜି ଓଡ଼ିଶା ଓ ଓଡ଼ିଆର ଅସ୍ତିତ୍ବ ବଜାୟ ରହିଛି।

ଭିକାରୀ ବଳଙ୍କ ଆଗୋ ବନହଂସୀ ଯୁଗଳ ଗୀତଟିର ଶେଷ ଭାଗରେ ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଚମତ୍କାର ଆଳାପ ରହିଛି। ସେଇଟିକୁ ସିଲସିଲା ଫିଲ୍ମର ଗୋଟିଏ ଗୀତରେ ସଂଯୋଜିତ କରାଯାଇଛି ବୋଲି ଜେନାମଣି ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ରାୟଙ୍କ ମନ୍ତବ୍ୟରୁ ପଢ଼ିଲି। କହିବା ନିଷ୍ପ୍ରୟୋଜନ ଯେ, ଆକାଶବାଣୀ କଟକରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ତତ୍କାଳୀନ ବଂଶୀବାଦକ ହରିପ୍ରସାଦ ଚୌରସିଆଙ୍କ ଏ କାରସାଦି!

ଏତିକି ସନ୍ତୋଷ ମିଳିଲା ଯେ, ପ୍ରାୟ ସବୁ ପାଠପଢ଼ୁଆ ଲୋକେ ଯେମିତି ଚାହୁଁଥିଲେ ସେହି ମୁତାବକ ନୂଆ ସରକାର ଗଠିତ ହେଲା। ତା ସାଙ୍ଗକୁ ପୁଣି କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ। ବହୁତ କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ ବୋଲି ଆଶା ଜାଗ୍ରତ ହେଲା। କିନ୍ତୁ ସେମିତି କିଛି ଆଖିଦୃଶିଆ କାମ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ସର୍ବପୁରାତନ କଲେଜର ନାଁ ବଦଳାଇବା ପ୍ରସ୍ତାବ ଶୁଣି ମନ ଖଟା ହୋଇଗଲା।

ଟ୍ରେନରେ ଏଠି ଶାନ୍ତିନିକେତନର ଭଲ ଗାମୁଛା ବିକ୍ରି ହୁଏ। ମାତ୍ର ପଚାଶ ଟଙ୍କା। ମୁଁ ଦରଜୀକୁ ଦେଇ ଫତେଇ ତିଆରି କରାଇଛି। ଘୋଡ଼ା ଛଟଙ୍କାକୁ ଦାନା ନଟଙ୍କା, ହେଲେ କପଡ଼ାର ସ୍ପର୍ଶାନୁଭବ ସନ୍ତୋଷଦାୟକ। ଗାଧୋଇବା ପାଇଁ କିନ୍ତୁ ସାଲେମର ରଗଡ଼ିଆ ତଉଲିଆ। ବାହାରେ ନ ଶୁଖାଇ ମୁଁ ଭିତରେ ଶୁଖାଏ। ମଝିରେ ମଝିରେ ଓଦା ତଉଲିଆରେ ପୋଛିହେଲେ ସ୍ବର୍ଗସୁଖ।

କାଗଜ କପ ଛଡ଼ା, ପ୍ରାୟ ସବୁ ଜାଗାରେ ଏଠି ଭାଣ୍ଡରେ ଚାହା ଖାଇବାକୁ ମିଳେ। କିନ୍ତୁ ଖୁବ କ୍ବଚିତ ଦୋକାନ ଅଛି ଯେଉଁଠି ଏବେବି କାଚ ଗିଲାସର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପଲବ୍ଧ। ଆଖିରେ ପଡ଼ିଲେ ଖୁସିଟା ଦୁଇଗୁଣ ହୋଇଯାଏ। ପିଲାଦିନେ ଆମେ ଯେଉଁ ବଙ୍କା ଫନ୍ଦ ବାଲା କପର ଚିତ୍ର ଆଙ୍କୁଥିଲୁ, ସେ କପ ଆଉ କେଉଁଠି କିଣିବାକୁ ମିଳୁନାହିଁ। ମୁଁ ବହୁତ ଖୋଜି ସାରିଲିଣି।

ସାଧନା କଥାଚିତ୍ର ଆଶାପୂର୍ଣ୍ଣା ଦେବୀଙ୍କ ଛାଡ଼ପତ୍ର ଗଳ୍ପ ଉପରେ ଆଧାରିତ କିନ୍ତୁ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଛିନ୍ନପତ୍ର ବୋଲି ଭୁଲରେ ଲେଖାଯାଇଛି।

ଓଡ଼ିଆ ଓଳିଆ: ଛାଡ଼ପତ୍ର ଉପରେ ଆଧାରିତ ସାଧନା

odiaolia.blogspot.com/2024/09/blog-p

ଓଡ଼ିଆ ଓଳିଆ: କଥା ପରଦାର ଓ ବହି ଦରବାର

odiaolia.blogspot.com/2024/10/blog-p

ମୁଁ ଗତ କିଛି ଦିନ ଭିତରେ ଲେଖିଥିବା ଏକ୍ସ ଡାକ୍ତି ଗୁଡ଼ିକର ସଙ୍କଳନ। ପୁରୁଣା ପୃଷ୍ଠାଗୁଡ଼ିକୁ ଆଲୋଡ଼ନ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୋଧ। ତୁଷାରନାଥ ମହାପାତ୍ର, ଏସ.ଆର.ଏ.-୧୦୨-ସି, ଶିପ୍ରା ରିଭିଏରା, ଇନ୍ଦିରାପୁରମ୍, ଗାଜିଆବାଦ - ୨୦୧୦୧୪ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଫୋନ୍: ୯୬୫୦୦-୬୫୬୩୬

କଥା ପରଦାର ଓ ବହି ଦରବାର

 ନିଜସ୍ବ ଏକ୍ସ ଡାକ୍ତି ଗୁଡ଼ିକର ତୁଷାରନାଥ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସଙ୍କଳିତ

ଆଜି ଯାହାହେଉ ଗୀତ ଗୁଡ଼ିକ ସନ୍ଦର୍ଭରେ ସବିସ୍ତୃତ ଆଲୋଚନା ଶୁଣି ମନଟା ଖୁସି ହୋଇଗଲା। ଆଠ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କର ଯେତିକି ଲେଖା ଆଠ ପୁରୁଷ ଧରି ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ହୋଇ ରହିଥିବ, ଏହିଭଳି ଅନୁପ୍ରାଣିତ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ସହକାରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେଓ ପାର୍ଥସାରଥୀ ମହାପାତ୍ରଙ୍କୁ ସାଲ୍ଯୁଟ କଷିଲେ। ମୋ ପାଇଁ ଅକ୍ଷୟଙ୍କ ଛାୟା ପଛେ ପଛେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ।

ଭକ୍ତି ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରାୟ ମୁଁ ଶୁଣେନାହିଁ କିନ୍ତୁ କୋଠ ଭୋଗ ଖିଆ, ପ୍ରଭୁ ପଦ ତଳେ, ଓ ସଞ୍ଜ ସକାଳେ ଭଳି କେତୋଟି ଗୀତ ମଝିରେ କେବେ ମନେ ପଡ଼ିଯାଏ। ତା ସାଙ୍ଗରେ ରାଧିକା ମୋହନ ଏବେ ଓ ନୀଳାଦ୍ରି ବିହାରୀ ହରି  ବି ଜୋଡ଼ିବାକୁ ହେବ। ବାସୁଦେବ ରଥଙ୍କ ସଂଯୋଜନାରେ ଜଗତର ନାଥ ଆହେ ଜଗନ୍ନାଥ ଓ ଦୟାମୟୀ ମହାମାୟୀ ମା ମଙ୍ଗଳା ଯୋଡ଼ିକ ଅତୀବ ଆକର୍ଷଣୀୟ।

ଅଭିମାନର ଭସା ମେଘ ମୁଁ ଯେ ଭାସି ଯାଏ ଦୂରେ ଗୀତଟିର ଦୃଶ୍ୟ ମନେପଡ଼ୁଛି।

କିଛି ଅଂଶ @sudhansubhol
archive.org/details/amabas

ନିମାଇଁ ଚରଣ ମହାପାତ୍ର

ଏବେ ପଢ଼ିଲି ଯେ ଅମାବାସ୍ୟାର ଚନ୍ଦ୍ର କିଛି ପରିମାଣରେ ଚିତ୍ରଲେଖା ଉପନ୍ୟାସର ଋଣୀ। ଚିତ୍ରଲେଖା ଉପନ୍ୟାସ ମଧ୍ୟ ଆନାତୋଲି ଫ୍ରାନ୍ସଙ୍କ ତାଇ ଉପନ୍ୟାସର ଛାଇରେ ଲିଖିତ। ଆମ୍ରପାଲି ପରି ତାଇ ଏକ ଐତିହାସିକ ଚରିତ୍ର କିନ୍ତୁ ଚିତ୍ରଲେଖା ବୋଧେ କାଳ୍ପନିକ। ସେ ଯାହାହେଉ ଅମାବାସ୍ୟାର ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ନେଇ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯେଉଁ ଗର୍ବ ଥିଲା ଭାଙ୍ଗିଗଲା।

ପୁରୁଣା କଥାଚିତ୍ର ଗୁଡ଼ିକୁ ଏବେ କ୍ଲାସିକର ଆଖ୍ୟା ଦିଆଯାଉଛି କିନ୍ତୁ ସେ ସମୟରେ ଯଥାର୍ଥରେ ଉପଭୋଗ କଲାପରି ବା ପ୍ରଶଂସା କରିବାର ସୁଯୋଗ ଖୁବ କମ ଥିଲା। ତାର କାରଣ ହେଲା ହିନ୍ଦୀ ଛବି ମାନଙ୍କରେ ଖୁନ୍ଦି ହୋଇଥିବା ମନୋରଞ୍ଜନର ସାମଗ୍ରୀ ତୁଳନାରେ ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର ଫିକା ପଡ଼ି ଯାଉଥିଲା। ତେଣେ ନବନାଟ୍ୟ ମଞ୍ଚ ମଧ୍ୟ ଭିନ୍ନ ସ୍ବାଦ ଚଖାଉଥିଲା।

ସାଧବ ଝିଅ ନାଟକରେ ଦଶାବତାର ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରିଥିଲେ କେଳୁଚରଣ ମହାପାତ୍ର ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ଲଷ୍ମୀପ୍ରିୟା। ଦୁର୍ଲଭ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଓ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାରେ ଏହା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା ବୋଲି ସେ ନିଜର ଆତ୍ମଜୀବନୀ ଏ ଶତାବ୍ଦୀର ଓଡ଼ିଆ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ ଓ ମୋର ଭୂମିକା (୧୯୮୮)ରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ମାନେ ସ୍ରଷ୍ଟା ସେ।

ବତାସୀ ଝଡ଼ର ଶେଷ ଫର୍ଦ୍ଦ ଆଜି କଥା ପରଦାରରେ। ଛବିଟି ମୁଁ ଦେଖିନି। ଗୀତ ଗୁଡ଼ିକର ସ୍ବର ସବୁ ମଧ୍ୟ ମାଗି ଅଣା। ତିନି ଜଣ ଗୋଟିଏ ଗୀତ ବୋଲିବା ପ୍ରଥମ ବୋଲି ସୂର୍ଯ୍ୟବାବୁ କହିଲେ, କିନ୍ତୁ ମୋର ଟିକେ ସନ୍ଦେହ ରହିଲା। ଚିତ୍ରଟିର ନିର୍ମାଣରେ ଅନେକ ପରୀକ୍ଷା ନିରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଛି ବୋଲି ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଲା, ହେଲେ ଯାଞ୍ଚ କରିବାର ସୁଯୋଗ ନାହିଁ।

ଶ୍ଯାମାନୁଜ ବାବୁ ଥରେ ଲେଖିଥିଲେ ଯେ, ଚିତ୍ରଲେଖା, ଅମୃତ ଫଳ, ଓ ଅମାବାସ୍ଯାର ଚନ୍ଦ୍ର ଉପନ୍ୟାସ ତିନୋଟିକୁ ସମ୍ଭବ ହେଲେ ସେହି କ୍ରମରେ ପଢ଼ିବା ଲାଗି। ସେହିପରି, ଓଡ଼ିଶା ତଥା ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତି ସନ୍ଦର୍ଭରେ ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ ପଠନୀୟ ଭାବରେ ସେ ଛମାଣ ଆଠଗୁଣ୍ଠ, କଣାମାମୁଁ, କନକଲତା, ମାଟିର ମଣିଷ, ଏବଂ ନୀଳଶୈଳ ଉପନ୍ୟାସ ପାଞ୍ଚୋଟିକୁ ବାଛିଥିଲେ।

ମନୁ ଦାଶଙ୍କ ଦ୍ବାରା ସଙ୍କଳିତ, ଦ ବିଗ ବୁକ ଅଫ ଓଡ଼ିଆ ଲିଟରେଚର ଶୀର୍ଷକ ପୁସ୍ତକଟି ଉପରେ ଏକ ଉପାଦେୟ ସମୀକ୍ଷା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ସଙ୍ଗୃହିତ ରଚନାବଳୀ ବିଭିନ୍ନ ନୂତନ ଦିଗନ୍ତ ଛୁଇଁଛି ବୋଲି ପୁସ୍ତକଟି ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଛି। ଓଡ଼ିଶା ବାହାରର ପାଠକ ତଥା ଗବେଷକ ମାନଙ୍କୁ ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ ଖୋରାକ ଯୋଗାଇ ପାରିବ ବୋଲି ଆଶା।

ଓଡ଼ିଆ ଲିପିଟି ଆମର ଏଡ଼େ ସୁନ୍ଦର ଯେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସବୁ ଅପୂର୍ଣ୍ଣତା ସତ୍ବେ ଭାଷା ଓ ରାଜ୍ୟ ଲାଗି ମନ ଗର୍ବରେ ପୁରି ଉଠେ। ଏପରି ଗୋଲାକାର ଡଉଲ ଡାଉଲ ଚେହେରା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାରତୀୟ କିମ୍ବା ବିଦେଶୀ ଭାଷାର ନାହିଁ। ଉଚ୍ଚାରଣ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ବସେଇ ବସେଇ କରି। ହଳନ୍ତ ନାହିଁ କି ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବଶ୍ବାସ ହୋଇ ଦୌଡ଼ିବା ଭଳି କଥା କହିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ।

ବହୁ ତଥ୍ୟ ସମ୍ବଳିତ ଗୀତିକାର ନନ୍ଦ କିଶୋର ସିଂହଙ୍କ ଆତ୍ମଜୀବନୀ, ଝଲକ ଜୀବନର-ସୃଜନୀର (୨୦୦୫)। ଲୋକପ୍ରିୟ ଗୀତଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ, ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଇଁଲେ ପ୍ରଥମେ ଚାହିଁବ, ଜହ୍ନତ ଦେଇଛି ଚିଠି କୁନି କୁନି ଜୋଛନା ହାତରେ, ବସନ୍ତ ଲେଖିଛି ଚିଠି ଗୋଲାପି ଗୋଲାପି, ସୁଷମାଗୋ ତୁମ ଅଙ୍ଗେ ଭରା ମଧୁ ଜୋଛନା, ମୁଁ ଯେ ଆଲୋକର ଏକ ଝଡ଼, ଓ ମହୁଆ ଭାବି ମୋତେ।

ବଳଙ୍ଗାର ଜମିଦାର ବନମାଳୀ ପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମାଣିଆଙ୍କୁ ନିଜ ରାଧାକୃଷ୍ଣ ଥିଏଟରର ମାଷ୍ଟର ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତ କଲେ ଓ ମାଣିଆଙ୍କୁ ନାଟ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ବୃନ୍ଦାବନ ବିହାରୀ ଦାଶଙ୍କ ଠାରୁ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଲା। ଶ୍ରୀ ଦାଶ ସଂସ୍ଥା ଛାଡ଼ି ରଣପୁର ଗଲାବେଳେ ମାଣିଆ ମଧ୍ୟ ଯିବାପାଇଁ ଚାହିଁଲେ କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କୁ ବୁଝାଇ ସୁଝାଇ ରଖାଗଲା।

ଅପର୍ଣ୍ଣା ମହାନ୍ତିଙ୍କ ନାରୀମନ (୨୦୧୨)ର କିଛି ଅଂଶ ପଢିଲି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ତାର ପରିସ୍ଥିତି ଅଲଗା। ତେଣୁ ସେ ପୁରୁଷ ହେଉ ବା ନାରୀ, ସାମୂହିକ ଭାବରେ ଯେ କୌଣସି ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ ଅଥବା ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନରେ ଅବାସ୍ତବତା ରହିବା ସ୍ୱାଭାବିକ। ତାପରେ ମଣିଷ ଜୀବନ ସାରା ଶିଖୁଥାଏ ଓ ଅନୁଭବ କରୁଥାଏ। ସାହିତ୍ୟର ଚରିତ୍ର ମାନଙ୍କ ପରି ଅଚଳ ନୁହେଁ।

ବିଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ସମ୍ପାଦିତ ଭାଷା ଓ ଲିପି (୨୦୧୭) ପୁସ୍ତକରେ ଏଗାରଟି ଓଡ଼ିଆ ଅକ୍ଷରକୁ ନିର୍ବାସିତ କରିବାର ପରାମର୍ଶ ପଢ଼ି ମୋତେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଲାଗିଲା। ସେହିପରି ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବଦଳରେ ଅନୁସାର ଓ ହଳନ୍ତର ଉପଯୋଗ ହେଉ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ମତ। ହେଲେ ଏହାଦ୍ବାରା ଓଡ଼ିଆ ଲେଖାର ଯେ କି ଅପରିଛନିଆ ରୂପ ହେବ ତାହା ଭାବି ଡର ମାଡ଼ୁଛି।

ସ୍ନେହଲତା ମିଶ୍ରଙ୍କ ଲିଖିତ ବେତାର ନାଟ୍ୟସ୍ରଷ୍ଟା ଗୋପାଳ ଛୋଟରାୟ (୨୦୦୩) ପୁସ୍ତକରୁ ପଢ଼ିଲି ଯେ ନିଜର ମୌଳିକ ରଚନା ବ୍ଯତୀତ ଅନେକ ଲୋକପ୍ରିୟ ଉପନ୍ୟାସର ନାଟ୍ୟରୂପ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରୀ ଛୋଟରାୟଙ୍କ କୃତି। ଝଞ୍ଜା ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇଥିଲା ୨୯.୯.୧୯୬୯ରେ ଯାହା ମୁଁ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଶୁଣିଥିବି। ତାଛଡ଼ା ବଧୂ ନିରୂପମା, ଅମଡ଼ାବାଟ, ଓ ମଲାଜହ୍ନ ଆଦି ନାଟକ।

ଅଧ୍ୟାପକ ମଧୁସୂଦନ ଦାଶଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସଙ୍କଳିତ ଅବସର ବିନୋଦନ (୨୦୦୪) ପୁସ୍ତକରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ବାଦର ଗୀତ ଓ କବିତା ସନ୍ନିବେଶିତ ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଆମ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ମେରୁଦଣ୍ଡ ସ୍ବରୂପ। ନନ୍ଦକିଶୋର ବଳଙ୍କ ଜେମାଦେଈ କବିତାର ଉଡ଼ିଗଲେ ଗେଣ୍ଡାଳିଆ ଝାଡ଼ି ଦେଲେ ପର ଜେମାଦେଇ କାନ୍ଦୁଛନ୍ତି ଝୁରି ବୁଢ଼ା ବର ଆଖିରେ ପଡ଼ିଲା ଯାହା ଏକ କରୁଣ କାହାଣୀ।

ଅପର୍ଣ୍ଣା ମହାନ୍ତିଙ୍କ ସମ୍ପାଦିତ ଅସ୍ମିତାର ପରମ୍ପରା (୨୦୧୭) କବିତା ସଙ୍ଗ୍ରହରେ ସୀମା ମିଶ୍ରଙ୍କ ତାରାମାନଙ୍କ ପାଇଁ କବିତାର ଆଠ ଧାଡ଼ି [ଫୁଲ ବିକୁଥିବା ସେଇ ଝିଅଟିକୁ ପଚାରିଛ ସଜଳ ସଂଜରେ ନୀଳାକାଶର ସାମିଆନା ତଳେ ସେଇ ଛୋଟିଆ ଝିଅଟିର ସ୍ଵପ୍ନିଳ ଆଖିପତାର ତଳେ କେବେ ଜହ୍ନର ଉଦୟ ହୁଏ? କେଉଁଠାରୁ ନେଇଆସେ ସେ ଭଲ ପଇବାର ଏତେ ଜହ୍ନ ଆଲୁଅ?]

ବୋଧହୁଏ ଛବିଟିର ଜଟିଳତା ଯୋଗୁ ବ୍ଯଙ୍ଗାତ୍ମକ ନାଟ୍ୟରୂପ ନଥିବାରୁ କଥା ପରଦାର ଆଜି ବେଶ ଉପଭୋଗ କରିହେଲା। ନାଗଫାସ ଓଡ଼ିଆ ସିନେମା ଇତିହାସରେ ଅନେକ ପ୍ରଥମ ଲମ୍ଫର ଅଧିକାରୀ ଯାହା ବିଜୟ ମହାନ୍ତିଙ୍କୁ ନୂଆ ରୂପରେ ଉପହାର ଦେଇଥିଲା। ମାଳବିକା ପରଦାକୁ ଆସିଲେ। କାହାଣୀରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ରହସ୍ଯ ଓ ନୂତନତ୍ବ। ଗୀତ ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ବାଦର।

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା, ଜାତି ଓ ଜାତୀୟତା (୨୦୧୨) ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଏକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସଙ୍ଗ୍ରହ ଯେଉଁଥିରେ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଓ ଇତିହାସ ଆଧାରିତ ଅନେକ ତଥ୍ୟ ରହିଛି କିନ୍ତୁ ଆଧୁନିକ ଜୀବନର ଅଙ୍ଗ ହିସାବରେ ସିନେମା, ସଙ୍ଗୀତ, ବା ଦୃଶ୍ୟବନ୍ଧ ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ପ୍ରାୟ କିଛି ନାହିଁ। ଭାଷା ଉପରେ ବିପଦ ବହୁତ। ତଥାପି, ନିତି କିଛି ନୂଆ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି।

ପ୍ରତିଭା ଶତପଥୀଙ୍କ ନାରୀ ଅସ୍ତିତ୍ୱର ବାସ୍ତବତା: ବିବର୍ତ୍ତିତ ଓଡ଼ିଆ କବିତା (୨୦୦୯) ବହିରେ ସାହିତ୍ୟ ଓ ସମାଜଶାସ୍ତ୍ର ଗୋଳିଆମିଶା ହୋଇଯାଇଛି ବୋଲି ମୋର ମନେହେଲା। ତାଛଡ଼ା ଅପରାଧକୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ ଚିତ୍ରଣ କରାଯିବା ଯୋଗୁ ସାମାଜିକ ମନୋଭାବର ଯଥାର୍ଥ ସ୍ବରୂପ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତ ହୋଇପାରୁନଥିବା ଏକ ନୈରାଶ୍ୟଜନକ ବାସ୍ତବିକତା।

ଅଧ୍ୟାପକ ନାରାୟଣ ସାହୁଙ୍କ ନାଟକ ସମ୍ଭାର ଉପରେ ଜ୍ଞାନୀ ଦେବାଶିଷ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପାଦିତ ନଟ ନାଟ୍ୟ ନାଟ୍ୟାୟନ (୨୦୧୫) ଏକ ଉପାଦେୟ ପୁସ୍ତକ। ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବିଭିନ୍ନ ଲେଖକ ମାନେ ତାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ସବୁକୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିଛନ୍ତି ଯାହାଦ୍ୱାରା ନାନା ପ୍ରକାରର ଐତିହାସିକ ଦିଗଗୁଡ଼ିକର ମଧ୍ୟ ପୁନର୍ମୂଲ୍ଯାଙ୍କନ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଛି।

କବିଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଚୁମ୍ବନ ନାଟକରେ ଗୋଟିଏ ସଂଳାପ ହେଲା, "ତୋ ପ୍ରତି ମୋର ଗୋଟେ ହିଂସା ଆସୁଛି।" ଆଗରୁ ଇର୍ଷା ବଦଳରେ ହିଂସା ବାଦ କହିବାର ପ୍ରଚଳନ ଥିଲା। ବଙ୍ଗଳାରେ ମଧ୍ୟ ଅଛି ବୋଧହୁଏ। ଅପର୍ଣ୍ଣା ମହାନ୍ତିଙ୍କ ନାରୀମନ (୨୦୧୨) ପୁସ୍ତକରେ ନାରୀମାନଙ୍କ ଇର୍ଷାର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରୂପର ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି।

archive.org/details/narima

ହିନ୍ଦୀ ଅର୍ଥ କହିବାଟା ଠିକ ହେବନାହିଁ କାରଣ ହିଂସା ଦୁଇଟି ଯାକ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିଲା। ଇର୍ଷା ଅର୍ଥରେ ତାର ଅପଭ୍ରଷ୍ଟ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ।

ହିନ୍ଦୀ ବଦଳରେ ସଂସ୍କୃତ କହିଲେ ଆପଣଙ୍କ ଯୁକ୍ତି ଟିକେ ଦୁର୍ବଳ ହେବ ବୋଧହୁଏ!

ଶବ୍ଦଟି ଯେହେତୁ ସଂସ୍କୃତର, ଓଡ଼ିଆ ସମେତ ସବୁ ଭାଷାରେ ସ୍ଥାନ ପାଇବା ସ୍ବାଭାବିକ। କିନ୍ତୁ ଭାଗବତରେ ବି ଦେଖିଲି, ହିଂସା କପଟ। ତେଣୁ ଆପଣ ଠିକ ହୋଇ ପାରନ୍ତି।

ହଁ, ମୁଁ କିଛି ଦିନ ତଳେ ଅଙ୍କୁଶ ଲଗାଇବା ଉପରେ ଲେଖିଥିଲି।

x.com/NathTusar/stat

ହେମନ୍ତ କୁମାର ଦାସ ତାଙ୍କ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକର ଉତ୍ତର ଆଧୁନିକ ପର୍ବ (୨୦୦୮) ପୁସ୍ତକରେ ୧୯୮୦ ରୁ ୨୦୦୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନାଟ୍ୟକାର ମାନଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିର ସମୀକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି। ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ଉତ୍ତର ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ସୂତ୍ରପାତ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଯୁଗକୁ ଆଧୁନିକ ଆଖ୍ୟା ଦେଇ ତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟକୁ ଉତ୍ତର ଆଧୁନିକ ପର୍ବ କୁହାଯାଇଛି।

ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଚିତ୍ତରଂଜନ ଚିରଞ୍ଜିତଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୩୭ ଜଣ ଉପନ୍ୟାସକାରଙ୍କ ସୃଷ୍ଟିକୁ ବିଶ୍ଲେଷଣ କରିଛନ୍ତି ବିଭିନ୍ନ ସାହିତ୍ୟିକ ଯାହା ଚିତ୍ତ ରଞ୍ଜନ ପଣ୍ଡାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପାଦିତ ଓଡ଼ିଆ ଉପନ୍ୟାସ ସ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କ କୃତି ଓ କୃତିତ୍ୱ (୨୦୨୦)ରେ ସନ୍ନିବେଶିତ। ସମ୍ପାଦକଙ୍କ ଅବତରଣିକାରେ ଉପନ୍ୟାସର ବିବର୍ତ୍ତନର ଚିତ୍ର ମିଳେ।

ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ରଥଙ୍କ ଦ୍ବାରା ସମ୍ପାଦିତ ନୂତନତାର ସନ୍ଧାନରେ ବିଂଶ ଶତକର ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ (୨୦୦୫) ପୁସ୍ତକରେ ଦଶଜଣ ଆଲୋଚକଙ୍କର ପ୍ରବନ୍ଧ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି। ନୀଳାଦ୍ରି ଭୁଷଣ ହରିଚନ୍ଦନଙ୍କ ଲେଖା ନବଚେତନାଧର୍ମୀ ନାଟକରେ ଅତୀତ-ପ୍ରତ୍ଯାବର୍ତ୍ତନ ୧୯୮୦ ପରବର୍ତ୍ତୀ ନାଟକଗୁଡ଼ିକ ଲୋକ ଉପାଦାନ ତଥା ଲୋକନାଟ୍ୟ ଉପାଦାନ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିବାର ଦର୍ଶାଇଛି।

ହାସ୍ୟାଭିନେତା ଦୀନବନ୍ଧୁ ଦାସ (ଟିମା)ଙ୍କ ଆତ୍ମକଥା କଳାକାରର କାହାଣୀ (୨୦୦୦) ଗୋଟିଏ ଉପନ୍ୟାସ ଠାରୁ କିଛି କମ ନୁହେଁ। କିଶୋର ଅବସ୍ଥାରେ ମଧୁମଙ୍ଗଳ ଭୂମିକାରେ ଅଭିନୟ କରି ସେ ପ୍ରଶଂସାଭାଜନ ହୋଇଥିଲେ। ନାଟକ ଛଡ଼ା ନୂଆବୋଉ ଆଦି ଛଅଟି କଥାଚିତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଅଛନ୍ତି। ଆକାଶବାଣୀର ଗାଁ ଗହଳିରେ ମଙ୍ଗୁଳି ହିସାବରେ ସେ ଘରେ ଘରେ ପରିଚିତ ଥିଲେ।

ଶରତ ମହାନ୍ତିଙ୍କର ଫଟ ପରି ଲାଗୁଛି।

କବିଚନ୍ଦ୍ର କାଳୀଚରଣ ଜୀବନୀ ଓ ଜୀବନ (୨୦୧୨)ରେ ହେମନ୍ତ କୁମାର ଦାସ କୁମ୍ଭାରଚକକୁ ଫକୀର ମୋହନଙ୍କ ଆତ୍ମଚରିତ ସହିତ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି। ମୂଲିଆ ନାଟକର ମୁଖବନ୍ଧରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ରଙ୍କ ଆଲୋଚନା, ଦୁର୍ଲଭ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହଙ୍କ ଏ ଶତାବ୍ଦୀର ଓଡ଼ିଆ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚ ଓ ମୋର ଭୂମିକା, ତଥା ଦୀନବନ୍ଧୁ ଦାସ (ଟିମା)ଙ୍କ କଳାକାରର କାହାଣୀରେ ଅନ୍ୟ ଦିଗ ଅଛି।

ଭଲ ହେଲା। ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଭାଷା ଭାବରେ ଓଡ଼ିଆର ଯେଉଁ ଗର୍ବ ଥିଲା ଭାଙ୍ଗିଗଲା। ଧିରେ ଧିରେ ସବୁ ଭାଷାକୁ ଏହି ସମ୍ମାନ ମିଳିବ ଓ ତାପରେ ତାର ଆଉ କିଛି ବିଶେଷତ୍ବ ରହିବ ନାହିଁ। ନିଶା ଖସିଯିବା ପରେ, ନିଜ ଭାଷାକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ନିଜକୁ ଯେ କଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ପଡ଼ିବ, ଏ କଥା ବୁଝିହେବ। କେବଳ ସରକାରୀ ଅନୁଦାନକୁ ଚାହିଁ ବସିଲେ ଚଳିବ ନାହିଁ।

ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ଓଡ଼ିଶା ବାହାରେ ରହିବା ଫଳରେ ହିନ୍ଦୀ କହିବା, ବୁଝିବା, ଓ ପଢ଼ିବା ସହଜ ହୋଇଯାଇଛି। ଲେଖିବା ବି ଜଣା କିନ୍ତୁ ପ୍ରାୟ ଦରକାର ହୁଏ ନାହିଁ। ସେହି ତୁଳନାରେ ବଙ୍ଗଳା କହିବା ଓ ବୁଝିବା କିଛି ମାତ୍ରାରେ ଆୟତ୍ତ ହୋଇଛି କିନ୍ତୁ ପଢ଼ିବା ସହଜସାଧ୍ୟ ହେଉନାହିଁ। ଆଉ ଲେଖିବା କଥା ତ ଛାଡ଼। ସେ ଲିପି ପ୍ରତି କେମିତି ଗୋଟାଏ ବିତୃଷ୍ଣା।

ଭାକ୍ତିକ ଶବ୍ଦଟି ପଢ଼ି କାହିଁକି ଟିକେ ଅଡ଼ୁଆ ଲାଗିଲା। ମୁଁ ଶିଖିଥିବା ବା ପଢ଼ିଥିବା ଓଡ଼ିଆ ଭିତରେ ଏ ଶବ୍ଦଟି ନଥିଲା। ମୂଳ ଶବ୍ଦଟିର ଭାବଠାରୁ ଦୂରେଇ ଗଲା ଭଳି ବୋଧ ହେଉଛି। ଅବଶ୍ୟ ଭାଷା ସମୟକ୍ରମେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇ ଚାଲିଛି ଓ ଏବେକାର ପାଠକମାନଙ୍କର ସେସବୁ ଦେହସୁହା ହୋଇଯାଉଛି। ତଥାପି ଏପରି ଅଙ୍କୁଶୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ପ୍ରତିରୋଧ ହେଉ।

ରାମ୍ପି ବିଦାରି ଆଜ୍ଞା।

ସବୁଠିଁ ମିଳେନାହିଁ। ଖୋଜିବାକୁ ପଡ଼େ।

ନାଗଫାସର ଦ୍ବିତୀୟ ଅଧ୍ଯାୟ ଆଜି କଥା ପରଦାରରେ। ଅନୀତା ଦାସ ପ୍ରଥମ ଓ ଶେଷ ଥର ପାଇଁ ହାସ୍ୟ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ବୋଲି କୁହାଗଲା। ସେହିପରି ଝିଅ ଦେଖିଲି ତିନିଟି ଗୀତଟି ବାଜିବା ବେଳେ ଶ୍ଯାମଳେନ୍ଦୁଙ୍କୁ ମନେପକାଇ ଥିଲେ ଖୁସି ଲାଗିଥାଆନ୍ତା। ନାଗଫାସର ଗୀତ ବହିଟି ମଧ୍ୟ ଅସାଧାରଣ ଥିଲା। ବଡ଼ ଆକାରର ଓ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଅଫସେଟ ମୁଦ୍ରଣ। ମୋ ପାଖରେ ଅଛି।

ମନରେ ଢୁକିବା ବା ମୁଣ୍ଡକୁ ଢୁକିବା ବୋଧେ ଏକମାତ୍ର ଅର୍ଥରେ ଢୁକିବା ଶବ୍ଦଟି ଓଡ଼ିଆରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। କିନ୍ତୁ ବଙ୍ଗଳାରେ ସେହି ଅର୍ଥରେ ବିଭିନ୍ନ ଭାବରେ ଏହାର ଉପଯୋଗ ଅଛି। ଅବଶ୍ୟ, ବାଲେଶ୍ବରିଆ ବା ସମ୍ବଲପୁରୀ କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ବଙ୍ଗଳାର ଅନୁକରଣ ଅଧିକ ହୋଇଥାଇପାରେ। ତାପରେ, ଢୋକିବା ଶବ୍ଦଟି ଅଲଗା ନା ତାର ସମ୍ପର୍କିୟ ସେ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ।

ଆମ ସ୍କୁଲ ସମୟରେ କାହ୍ନୁଚରଣ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଉପନ୍ୟାସ ଗୁଡ଼ିକ ଯେପରି ଲୋକପ୍ରିୟ ଥିଲେ ଓ ମୁଁ ପଢ଼ିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥିଲି, କବିଚନ୍ଦ୍ର କାଳୀଚରଣଙ୍କ ନାଟକ ସବୁ ବୋଧହୁଏ ପାଠକ ମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ପାରୁନଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଓଡ଼ିଶାର ଗ୍ରାମ୍ୟଜୀବନ ଓ ଲୋକାଚାରର ନିଖୁଣ ପ୍ରତିଛବି ଉଭୟ ଲେଖକ ଆଙ୍କିଛନ୍ତି। ଗାଉଁଲି ଶବ୍ଦ ଗୁଡ଼ିକର ଗନ୍ତାଘର ମଧ୍ୟ।

ରତ୍ନାକର ଚଇନିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପାଦିତ କଥିତ ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦକୋଷ (୨୦୧୮) ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥ। ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଲୋକମୁଖରେ ପ୍ରଚଳିତ ଶବ୍ଦସବୁକୁ ସଙ୍ଗ୍ରହ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଅଭିଧାନଟିର ଉଭୟ ଶକ୍ତି ଓ ଦୁର୍ବଳତା ମଧ୍ୟ। ଆମ ଆଡ଼ର ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକୁ ଏକାଠି ଗୋଟିଏ ତାଲିକାରେ ଦେଖିଲେ ଯେଉଁ ଖୁସି ମିଳନ୍ତା ତାହା ବାରମିଶା ଖେଚେଡ଼ିରେ କାଇଁ?

ହୃଷୀକେଶ ମଲ୍ଲିକ ଓ କନିଷ୍କଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପାଦିତ ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପର ଅନ୍ଧକାର ଯୁଗ ଓ ତାପରେ (୨୦୧୪)ରେ ବେଶ କିଛି ତୀବ୍ର ତଥା ସାହାସିକ ସମାଲୋଚନା ପଢ଼ିବାକୁ ମିଳିଲା। ଶରବିଦ୍ଧ ଗାଳ୍ପିକମାନେ ହେଲେ କିଶୋରୀ ଚରଣ ଦାସ, ଅଖିଳମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ, ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ, ଶାନ୍ତନୁ କୁମାର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ, ମହାପାତ୍ର ନୀଳମଣି ସାହୁ, ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ପତି, ଇତ୍ୟାଦି।

ରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନଙ୍କ ତନୁଜା ବଳକୁ ନେଇ ଯେତେସବୁ ବେକାରିଆ ଗପ (୨୦୦୪) ଗଳ୍ପଗୁଚ୍ଛଟି ପ୍ରତିମା ନାୟକ ବା ଅଳକା ସାନ୍ଯାଲ ପରି ମନରେ କୌତୁହଳ ସୃଷ୍ଟି କଲାଭଳି ଏକ ନୂଆ ନାୟିକା ଗଢ଼ିତୋଳିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଛି। ତନୁଜା ତ ବଙ୍ଗଳା ଓ ହିନ୍ଦୀ ସିନେମାରେ ଅଭିନୟ କରିଛନ୍ତି ତେଣୁ ତାଙ୍କ ଜାଗାରେ ଆମେ ଆମର ପ୍ରିୟ ବନଜା ମହାନ୍ତିଙ୍କୁ ମନେପକାଇ ପାରିବା।

ଡକ୍ଟର ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ ତାଙ୍କ ସାନ ଭଉଣୀ ବିନୋଦିନୀ ଦେବୀ (ଚୁନି)ଙ୍କ ଲିଖିତ, ମୋ ବୋଉର କାହାଣୀ ପେଡ଼ିରୁ (୨୦୧୩)ର ମୁଖବନ୍ଧ ଲେଖିଛନ୍ତି। ବହି ସମ୍ପର୍କରେ ଲେଖିଛନ୍ତି ଦେବ୍ରାଜ ଲେଙ୍କା। ତିଗିରିଆ ଗଡ଼ର ବିନୋଦିନୀ ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ଭଉଣୀ ସୁଲକ୍ଷଣାଙ୍କର ନଣନ୍ଦ। ବର୍ଷକ ତଳେ, ଅକ୍ଟୋବର ୧୬ ତାରିଖରେ, ତାଙ୍କର ପରଲୋକ ହୋଇଥିଲା।

କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନଙ୍କ ଆଲୋଚନାର ଭିନ୍ନ ଇଲାକା (୨୦୧୬)ରେ ତାଙ୍କ ୧୬ଟି ପ୍ରବନ୍ଧ ଭିତରେ ସାଂପ୍ରତିକ ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକବିତାର ରୂପବୈଚିତ୍ର୍ଯ ଅନ୍ୟତମ ଯେଉଁଥିରେ ସେ ନାରାୟଣ ପ୍ରସାଦ ସିଂହ, ଜୀବନାନନ୍ଦ ପାଣି, ଗୁରୁକୃଷ୍ଣ ଗୋସ୍ଵାମୀ, ବିନୋଦିନୀ ଦେବୀ, ସ୍ନେହପ୍ରଭା ମହାନ୍ତି, ବୃନ୍ଦାବନ ଜେନା, ଓ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଦାସ ଆଦିଙ୍କ ସମୀକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି।

ବିଶ୍ୱକୁ ଗବାକ୍ଷ ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସଙ୍କର ଏକ ସାରଗର୍ଭକ ପୁସ୍ତକ। ଝରକାକୁ ନେଇ ଏହିପରି ଅନେକ ପୁସ୍ତକ ରହିଛି। କିନ୍ତୁ ଝର୍କା ଲେଖା ଥିଲେ ଝଟକା ଲାଗିଲା ପରି ବୋଧ ହୁଏ।

ଝିଅ ପାଇଁ ଝର୍କାଟିଏ - ଅପର୍ଣ୍ଣା ମହାନ୍ତି

ମୋ ଝର୍କାରୁ ପୃଥିବୀ - ସୁସ୍ମିତା ବାଗ୍‌ଚୀ

ଝର୍କା ବାହାରେ ଭାରତ - ଶଶଧର ଦାସ

ଝର୍କା ସେପାଖର ନାରୀ - ବିଶ୍ବଜିତ ମହାପାତ୍ର

ବିଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦାଶଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ କବିତାରେ ପ୍ରଗତିବାଦୀ ଚେତନା (୨୦୧୧) ଏକ ଚିନ୍ତୋଦ୍ଦୀପକ ପୁସ୍ତକ। ମାର୍କ୍ସବାଦୀ ଚିନ୍ତାଧାରାର ପ୍ରଭାବ ଏବେ ବି ଲୋପ ପାଇନାହିଁ। ତେଣୁ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର ଇତିହାସ ଓ ବିବର୍ତ୍ତନ କେତେଦୂର ଶିକ୍ଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଛି ତା' ଠିକ ଭାବେ ବୁଝିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।

ଚିତ୍ତ ରଞ୍ଜନ ପଣ୍ଡାଙ୍କ ଗଳ୍ପଗୁଚ୍ଛ ଆଳୁକୁଚି ମାଳୁକୁଚି ଗପର ଗପ (୨୦୧୫) ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ନିଜର ନାଆଁ ପାଇଁ କୌତୁହଳପୂର୍ଣ୍ଣ। ରାଜ୍ୟବର୍ଦ୍ଧନ ଧଳମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଗଳ୍ପ ସଙ୍ଗ୍ରହ ଶାରୀ ଓ ମୂକପୁତ୍ରର କାହାଣୀ (୨୦୨୧) ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ। ସେହିପରି ଶୈଳଜ ରବିଙ୍କ କବିତା ସଙ୍କଳନ ମିଛୁଆ ଗାଈଆଳ ଟୋକା ମଲା ପୂର୍ବରୁ ଗାଇଥିବା ଗୀତ (୧୯୯୩) ବି ତୁଳନୀୟ।

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପକ୍ଷରୁ ଡଃ ହର ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ସଂଯୋଜିତ ଓଡ଼ିଆ ସାଂସ୍କୃତିକ ଶବ୍ଦାବଳୀ (ପଞ୍ଚସଖା ଖଣ୍ଡ) (୨୦୧୦) ଏକ ଉପାଦେୟ ପୁସ୍ତକ। ଲୋକ ସାହିତ୍ୟ, ସାରଳା ସାହିତ୍ୟ, ଓ ରୀତିକାଳୀନ କାବ୍ୟ ସାହିତ୍ୟର ଅନୁରୂପ ଖଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଛି। ନିଧୁବନ ମାନେ ରମଣ ବା ରତିକ୍ରୀଡ଼ା ବୋଲି ନୂଆ କରି ଜାଣିଲି।

https://x.com/NathTusar/status/1843664416384209335?t=iVTaF4_Bfhs0Lo5DHRRBgw&s=19

ସାଧନା ଓ ସାଗର ମନ୍ଥନ

 ନିଜସ୍ବ ଏକ୍ସ ଡାକ୍ତି ଗୁଡ଼ିକର ତୁଷାରନାଥ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସଙ୍କଳନ ଓଡ଼ିଆ ଓଳିଆ: ଆକାଶବାଣୀ କଟକ ମାଧ୍ୟମରେ ନୂଆ ଯୁଗ ଆସିଲା odiaolia.blogspot.com/2024/08...